سرورها از اجزای مختلفی تشکیل شده اند که شامل رم، هارد، فن، CPU و غیره که هر کدام وظایف مهمی را بر عهده دارند. حال در این مقاله می خواهیم یکی از اجزای مهم سرورها را بررسی نماییم یعنی پاور. پاور سرور یکی از پر رنگترین عوامل خرابی در سرورهای HP به شمار می روند. پس بهتره با این تجهیزات جانبی بیشتر آشنا شویم.

پاور سرور HP چیست؟

پاور سرور HP یا منبع تغذیه HP یک محفظه فلزی است که جریان برق موردنیاز تجهیزات درون سرور را تامین می‌کند. آنها می توانند از یک ورودی با ولتاژ و آمپراژ ثابت، ولتاژ و آمپراژ مختلفی را تولید کنند. پاور از فناوری سوئیچینگ ولتاژ برای تبدیل جریان ورودی AC به ولتاژهای پایین‌تر و با ثبات DC استفاده می‌کند.

هرچه طراحی پاور سرور دقیق‌تر و اصولی‌تر باشد، مصرف انرژی را کمتر می‌کند. لازم به ذکر است که این قطعات به دلیل آنکه در مقابل نوسانات برق و فشارهای کاری زیاد قرار می گیرند، طول عمر کمتری نسبت به سایر قطعات سرور دارند. 

دلیل کم بودن طول عمر پاور سرور همانطور که گفته شد، نوسانات برق و کارکرد زیاد آن است که باعث داغ کردن شدید منبع تغذیه و در نهایت خرابی اجزای آن می‌شود و یا گاهی باعث خاموشی و restart سرور یا استوریج می‌شود. البته بر روی منابع تغذیه، فن‌ و درون آن‌ها گرماگیرهایی قرار می‌گیرند تا گرمای حاصل از قطعات الکتریکی درون منبع تغذیه (از جمله ترانزیستورها، مقاومت‌ها و…) را به بیرون منتقل کند و دمای دستگاه را پایین بیاورد.

معمولا برای تأمین انرژی سرور HP و سایر تجهیزات جانبی آن، نیاز به یک یا چند منبع تغذیه سرور وجود دارد؛ حتی سرورهایی با عملکرد پایین نیز نیاز به منابع تغذیه با حجم بالا و مصرف زیاد دارند که اتلاف حرارتی زیادی دارند و مصرف انرژی دستگاه را افزایش می دهند. اما در سیستم های تیغه ای، از یک منبع تغذیه سرور مرکزی برای تمام شاسی استفاده می شود.

این منبع قادر است به صورت اختصاصی داخل شاسی نصب شده باشد یا به صورت یک منبع تغذیه سرور مستقل به چند شاسی متصل شود. این امر موجب کاهش شدید نیاز به منابع تغذیه حجیم جهت ایجاد پایداری می‌شود. همچنین به دلیل استفاده روزافزون از سیستم های تیغه ای، منابع تغذیه UPS مختص این سیستم ها طراحی شده که به نام Blade UPS نام گذاری شده و استفاده می‌شوند.

ولتاژهای مختلف منبع تغذیه سرور:

پاور سرور اچ پی بر مبنای ولتاژ‌هایی که ارائه می‌دهند، طبقه‌بندی می‌شوند، زیرا هر کدام از این ولتاژها کاربردی متفاوت دارند. عملکرد این پاورها تقریبا مشابه با عملکرد پاور کامپیوترهای عادی است. این ولتاژ‌ها به شرح زیر هستند:

1. ولتاژ ۵+ ولت: این نوع ولتاژ توسط تمام مادربردها، مدارها و وسایل جانبی کامپیوتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و رنگ سیم های آن قرمز است.
2. ولتاژ ۱۲+ ولت: موتور هارددیسک و وسایل مشابه با آن از این ولتاژ استفاده می‌کنند. سیم آن نیز معمولاً زرد رنگ است و گاهی اوقات به رنگ قرمز نیز دیده می شود.
3.  ولتاژ دهی ۵- و ۱۲- ولت: این دو ولتاژ در کامپیوتر های قدیمی وجود داشت، اما در حال حاضر در منبع تغذیه سرور ها نصب می‌شوند. این دو دارای جریانی کمتر از یک آمپر هستند.
4. ولتاژ ۳,۳+ ولت: CPU های جدید از ولتاژ ۳,۳ ولت استفاده می‌کنند، در صورتی که از CPU های قدیمی از ولتاژ ۵+ استفاده می‌کردند. سیم آن نیز نارنجی است.

انواع پاور سرور HP:

پاور سرورهای اچ پی بر مبنای عملکرد، ولتاژ و سازگاری با سرورها به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شود:

ـ پاور سرور اچ پی مدل Common Slot:

این پاور سرورها دارای قابلیت HOT SWAP هستند، یعنی می توان در هنگام کار سرور، منبع تغذیه را تعویض کرد. پاورهای این گروه از مولفه‌های زیر ساخته شده‌اند:

۱. برچسب شناسایی توان خروجی منبع تغذیه

۲. LED روشنایی

۳. برچسب کنترل ورژن

۴. اتصال‌دهنده

۵. پورت ارتباطی کابل برق

۶. اهرم سریع رها کردن

ـ پاور سرور اچ پی Titanium:

این پاورها بیشترین عملکرد و بازدهی ۹۶ درصد دارند و برای سرورهایی که نیازمند توان بالا هستند مناسب هستند. پاور سرور تیتانیوم با حداکثر بهره‌وری ۹۶٪ از hp power discovery services و hot plug پشتیبانی ‌می‌کنند. مدل معروف این گروه پاور سرور اچ پی 750W است.

ـ پاور سرور اچ پی Platinum:

این پاورها پس از تیانیوم با ارایه عملکرد تضمین شده ۹۴ درصد گزینه مناسبی برای مراکز داده هستند. پاورهای سروری پلاتینیوم با حداکثر بهره‌وری ۹۴٪ از hp power discovery services پشتیبانی نمی کنند، اما از فناوری Hot Plug پشتیبانی می‌کنند. برخی از مدل‌های این گروه عبارتند از:

1. hpe 460w 739252-b21
2. hpe 750w 739254-b21
3. hpe 1200w supply kit 748287-b21
4. hpe 1200w 578322-b21

ـ پاور سرور اچ پی Gold:

این پاورها با توان ۹۲ درصد سومین گزینه مناسب برای سرورهای مستقر در مراکز داده هستند. پاورهای سرور گلد با پشتیبانی hpe common slot gold power supply kits با حداکثر بهره‌وری تا ۹۲٪ ‌و پشتیبانی از فناوری hot plug در دسترس کاربران قرار دارند. از مدل‌های این گروه باید به موارد زیر اشاره کرد:

1. hpe 460w 503296-b21
2. hpe 750w 512327-b21

ـ پاور سرور اچ پی Silver:

پاورهای hpe common slot silver power supply kits با حداکثر بهره‌وری تا ۸۹٪ ‌و پشتیبانی از فناوی hot plug از دیگر گزینه‌های در دسترس سرپرستان شبکه است. مدل معروف این گروه hp 1200w 500172-b21 است.

ـ پاور سرور اچ پی Flex Slot:

این پاورها ضمن آن‌که از فناوری common slot استفاده می‌کنند، خروجی‌های برق مختلفی ارایه می‌دهند تا کاربران بتوانند بر مبنای سروری که دارند گزینه مناسب را خریداری کنند. منبع تغذیه flexible slot از نظر الکتریکی و فیزیکی طوری طراحی شده تا بتواند در هنگام کار سرور تعویض شود. این منابع تغذیه در رنج وسیعی از توان ورودی و خروجی ساخته شده تا استفاده کننده بتواند از سرورهای hp بدون مشکل استفاده کند. مدل معروف این گروه پاور سرور hp 500w platinum flex slot است.

پاور ماژولار چیست؟

پاور‌های ماژولار به دلیل مقیاس‌پذیری خوبی که دارند جایگاه خاصی نزد سرپرستان شبکه دارند. پاورهای ماژولار در مواقع بروز مشکل برای پاور، فرایند عیب‌یابی را ساده می‌کنند. حال سوال این است که پاور ماژولار چه تفاوتی با نیمه ماژولار و غیر ماژولار دارد؟

پاور‌های غیر ماژولار ولتاژ و آمپر ورودی برق شهری را به ولتاژ و آمپر مورد نیاز سرور تبدیل می‌کنند و به دلیل هزینه کمتری که دارند گزینه مقرون‌به‌صرفه‌ای هستند. در پاور نیمه ماژولار تمامی کابل‌ها به برد منبع تغذیه لحیم نشده و فقط کابل‌های اصلی مورد نیاز مثل کابل ۲۴ پین، کابل ۸ پین پردازنده مرکزی و یک کابل PCIe به برد متصل شده‌اند. در این حالت باید کابل‌های ساتا و دیگر کابل‌های PCIe مورد نیاز اضافی را به شکل جداگانه خریداری کنید.

پاورهای ماژولار برای استفاده در سیستم‌های حرفه‌ای که نیاز به درگاه‌های متعدد جهت تامین انرژی قطعات مختلف دارند مناسب هستند. طراحی این پاورها به‌گونه‌ای است که فضای داخل پاور بیشتر است و در نتیجه چرخش هوا به شکل بهتری انجام می‌شود. همچنین به دلیل کم شدن کابل‌های درون سرور، گرد و غبار کم‌تری جمع شده و به شکل غیر مستقیم دمای داخل سرور نیز کاهش پیدا می‌کند.

راهنمای خرید پاور سرور HP:

همان‌طور که در این مطلب به آن اشاره کردیم، هر مدل پاور می‌تواند امکانات مختلفی را در سرورهای اچ پی ارائه کند که به همین‌خاطر هر پاور دارای عملکردی متفاوت است. این تفاوت باعث می‌شود تا قیمت پاور سرور اچ پی پایین و بالا شود. به‌همین خاطر باید در هنگام خرید پاور سرور HP کارآیی، بازدهی و سازگاری با سرور را در نظر بگیرید.

حال نکاتی که در خرید پاور سرورها باید در نظر بگیرید شامل:

ـ عملکرد پاور سرور: به‌طور کلی منابع تغذیه با عملکرد بالا، انرژی کمتری را مصرف می کنند که شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسد، اما واقعیت این است که در طراحی آن‌ها از مقاومت‌ها، خازن‌ها و ترانزیستورهایی استفاده شده که مصرف انرژی کمتر و طول عمر بالاتری دارند.

هنگامی که از این منابع تغذیه به‌طور همزمان در چند سرور و در یک رک استفاده کنید هزینه برق مصرفی در سال به شکل قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. منابع تغذیه تیتانیوم (Titanium) که از سرورهای نسل دهم به بعد معرفی شده‌اند (مثل hp 750 common slot titanium )، بیشترین عملکرد را نسبت به نمونه‌های مشابه دارند، به‌طوری‌که بازدهی آن‌ها ۹۶% است.

برای آن‌که خرید درستی داشته باشید باید به ارزیابی توازن میان توان خروجی و توان ورودی بپردازید. به‌طور مثال، منبع تغذیه‌ای که قرار است برای تامین توان خروجی ۲۷۰ وات به کار گرفته شود، نیازمند مصرف ۳۰۰ وات توان ورودی است که بازدهی ۹۰% دارد که بر مبنای فرمول ۳۰۰/۲۷۰ = ۰.۹ محاسبه می‌شود که ۱۰ درصد به شکل گرما هدر می‌رود.

توجه کنید الزاما عملکرد و توان خروجی منبع تغذیه خطی نیست و این‌گونه نیست که اگر یک منبع تغذیه ۱۲۰۰ وات خریداری کنید که نهایتا با توان ۴۰۰ وات و ۳۰% ظرفیت کار می‌کند (یعنی توان خروجی که از آن می‌گیرید ۴۰۰ وات است) باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود.

نکته مهم این است که پاوری متناسب با مصرف انرژی سرور تهیه کنید. به بیان ساده‌تر، اگر به دنبال توان خروجی ۴۰۰ وات هستید، بهتر است به فکر خرید یک منبع تغذیه ۵۰۰ واتی (به جای ۱۲۰۰ وات) باشید که در حداکثر بار کاری ۸۰% توان خروجی ۴۰۰ وات را ارایه می‌کند.

در مدل‌هایی مثل Common Slot یا Flexible Slot شرکت اچ پی دستیابی به حداکثر عملکرد هنگامی اتفاق می‌افتد که منبع تغذیه با ۵۰% توان کار کند. بنابراین هنگام انتخاب یک منبع تغذیه باید به عملکرد آن دقت کنید و تخمینی در ارتباط با میزان توان مصرفی سرور انجام دهید که فشار مضاعفی به پاور وارد نشود یا پاوری خریداری نکنید که فراتر از نیازها باشد.

ـ پاور افزونه یا Redundant: پاور افزونه در محیط‌هایی استفاده می‌شود که حساس هستند و سرور در صورت وقوع خرابی، بازهم باید به کار خود ادامه دهد. عملکرد سرورهای مختلف در صورت وجود منابع تغذیه اضافی متفاوت است. برخی سرورها از منبع تغذیه اولیه تا ۱۰۰% توان استفاده می‌کنند تا اگر منبع تغذیه به‌طور کامل از کار افتاد منبع تعذیه دوم وارد مدار شود و از آن استفاده کنند. تنظیم این‌که سرور چگونه از دو منبع تغذیه استفاده کند، توسط سرپرست شبکه انجام می‌شود.

ـ محاسبه هزینه عملکرد سرور: برای محاسبه هزینه‌های مصرفی یک منبع تغذیه باید کیلو وات ساعت آن‌را محاسبه و در قیمت هر کیلو وات ساعت ضرب کنید. به‌طور مثال، اگر یک منبع تغذیه ۱۲۰۰ واتی داشته باشیم که در ۲۴ روز فعال است، فرمول محاسبه به شرح زیر است:

۲۴*۱۲۰۰= ۲۸.۸Kwh (28800 کیلووات ساعت)

با ضرب این عدد در قیمت هر کیلو وات ساعت می‌توان میزان هزینه مصرفی برای یک روز را محاسبه کرد.

سرورهای اچ پی بر مبنای نسل‌های مختلف از پاورهایی با ویژگی‌های مختلف استفاده می‌کند تا عملکرد بهبود پیدا کرده و مصرف انرژی کم شود. بنابراین در هنگام خرید پاور باید به نسل سرور دقت کنید. به‌طور مثال، پاور سرور مدل Common Slot برای نسل G9 مثل سری‌های DL500  و ML110  و ML30 ایده‌آل است یا پاور سرور مدل Flex Slot‌ برای نسل G9 پرولیانت سری ML350 و DL300 و آپولو مدل ۲۰۰۰ و ۴۰۰۰ و ۶۰۰۰، سینولوژی و BladeSystem مناسب است.

در بازار ایران قاعده کم و بیش یکسانی وجود دارد و پاور سرور hp به ترتیب زیر برای مدل‌های مختلف سرور اچ پی استفاده می‌شوند:

1. پاورهای سری G5 با توان ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ وات  برای سرورهای DL380 G5 یا HP DL580 G5
2. پاورهای با توان ۴۶۰ و ۷۵۰ و ۱۲۰۰ مدل platinum یا gold برای سرورهای پرولیانت نسل ششم و هفتم سری dl
3. پاور با توان ۱۵۰۰ وات برای نسل هشتم و سری dl
4. پاورهای ۵۰۰ و ۸۰۰ و ۱۴۰۰ وات و مدل Platinum  برای نسل g9 سری dl
5. پاورهای مبتنی بر فناوری Low Halogen با توان ۵۰۰، ۸۰۰
6. پاور ۱۶۰۰ وات و مدل Titanium برای نسل g10

منبع :راهنماي خريد پاور سرور HP